ĐIỀU RĂN THỨ NĂM: CHỮ HIẾU TRONG CƠ ĐỐC GIÁO
Giáo Sư Phạm Ngọc Huệ
(thevbi.net)
Điều răn thứ Năm, Lời của Đức
Chúa Trời, trong nền tảng Kinh Thánh: “Hãy hiếu kính cha mẹ ngươi, hầu cho
ngươi được sống lâu trên đất mà Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi ban cho”
(Xuất-ê-díp-tô Ký 20:12).
Sau bốn điều răn, dạy về bổn
phận của con người đối với Đức Chúa Trời, đến điều răn thứ năm là mối quan hệ
giữa người với người, điều răn đầu tiên Chúa muốn con người phải thực hiện với
nhau là mối quan hệ trong gia đình: “Hiếu kính cha mẹ.” Điều này có nghĩa sự
liên hệ giữa con cái với cha mẹ chỉ đứng sau mối liên hệ giữa con người với Thiên
Chúa mà thôi. Cơ Đốc giáo đặt nặng bổn phận con cái đối với cha mẹ đó là những
lời dạy trong Cựu Ước, sách Châm Ngôn: “Con ơi, phải nghe lời cha khuyên dạy,
đừng bỏ khuôn phép của mẹ con” (1:8). “Này con, nghe cha khuyên dạy, lắng tai
để có sự hiểu biết” (4:1). “Hành hung cha và xô đuổi mẹ, là con làm điều nhục
gia phong” (19:26). “Lắng tai nghe lời khuyên dạy của cha, khi mẹ yếu già con
chớ khinh khi” (23:22)...
Điều răn “Hiếu kính cha mẹ”
được kèm theo lời hứa của Chúa, “hầu cho ngươi được sống lâu trên đất mà
Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi ban cho.” Đây là điều răn duy nhất có kèm theo
lời hứa của Chúa cho thấy tầm quan trọng của điều răn này. Trong Tân Ước Sứ đồ
Phao-lô cũng nhắc nhỡ: “Hỡi kẻ làm con cái, hãy vâng phục cha mẹ mình trong Chúa,
vì điều đó là phải lắm. Hãy tôn kính cha mẹ ngươi (ấy là điều răn thứ nhất, có
một lời hứa nối theo), hầu cho ngươi được phước và sống lâu trên đất” (Ê-phê-sô
6:1-3). Sự hiếu kính, Chúa dạy là áp dụng cho mọi trường hợp, dù cha mẹ trẻ, khỏe
mạnh hay già nua, đau yếu; cha mẹ giàu hay nghèo....
Cũng cần hiểu quan niệm hiếu kính trong đạo Chúa
khác biệt với quan niệm của các nền văn hóa, nhất là văn hóa phương Đông. Chữ
hiếu trong đạo Chúa không phải là những nghi lễ mà là mối quan hệ tốt đẹp với
cha mẹ. Trong Cựu ước, hiếu kính là Kabad (Xuất. 20:12) có nghĩa là tôn kính,
kính sợ. Trong Tân Ước thì dùng từ Timao (Ê-phê-sô 6:2) cũng có ý nghĩa tương
tự, và từ Eusebeo (I Ti-mô-thê 5:4) được dịch là “hiếu thảo”. Hiếu kính theo
Kinh Thánh là thái độ thương yêu, kính trọng, có mối quan hệ tốt đẹp với bậc
sinh thành, cũng như quan tâm chăm sóc cha mẹ lúc già yếu.
Phúc Âm Ma-thi-ơ 15:4 “Vì
Đức Chúa Trời đã truyền điều răn nầy: Phải hiếu kính cha mẹ ngươi; lại, điều
nầy: Ai mắng nhiếc cha mẹ thì phải chết.” Bổn phận đầu tiên của con cái là yêu thương và tôn kính cha mẹ. Chúng ta yêu thương cha mẹ vì ngoài Chúa ra, không ai yêu thương
chúng ta bằng cha mẹ. Kinh Thánh dạy rất nghiêm khắc về việc phải tôn kính cha
mẹ. Theo luật của Thánh Kinh Cựu Ước tội bất hiếu với cha mẹ được xử rất nặng
như sau: “Kẻ nào đánh cha hay mẹ mình, sẽ bị xử tử. Kẻ nào bắt người và bán,
hoặc giữ lại trong tay mình, sẽ bị xử tử. Kẻ nào mắng cha hay mẹ mình, sẽ bị xử
tử.” (Xuất-ê-díp-tô Ký 21:15-17).
Ca dao Việt Nam cũng dạy con cái biết ơn cha mẹ mình:
Công cha như núi Thái sơn,
Nghĩa mẹ như nước trong
nguồn chảy ra
Một lòng thờ mẹ kính cha
Cho tròn chữ hiếu mới là đạo
con.
Cha mẹ là người sinh ra chúng ta, nuôi dạy và mong
mỏi chúng ta lớn lên, trở nên người hữu dụng. Cho nên, chúng ta phải biết ơn cha
mẹ, và bày tỏ lòng biết ơn đó qua lời nói, hành động và cách cư xử, nhất là làm
theo lời cha mẹ khuyên răn, theo sự dạy dỗ của Lời Chúa thì con cái phải “vâng
phục cha mẹ mình vì điều đó là phải” (Ê-phê-sô 6:1-3). Đối với người làm cha,
mẹ cũng phải dạy dỗ con trẻ khi chúng còn ấu thơ: “Hãy dạy cho trẻ-thơ con
đường nó phải theo; Dầu khi nó trở về già, cũng không hề lìa-khỏi đó” (Châm
Ngôn 22:6).
Đáp đền
ơn nghĩa sinh thành
Theo diễn biến tự nhiên của đời người, bốn giai đoạn
này có lẽ đa số người sẽ trải qua: Sinh, Lão, Bệnh, Tử. Cha mẹ chúng ta cũng
không thoát khỏi vòng sinh hóa ấy. Vậy nên, làm con cái chúng ta phải lo phụng
dưỡng cha mẹ, nghĩa là chu cấp cho cha mẹ về tình yêu, sự kính trọng, tài
chánh, sự chăm sóc thăm hỏi thường xuyên để tỏ lòng hiếu thảo khi cha mẹ còn
sống, nếu không, khi cha mẹ qua đời rồi thì người làm con chẳng thể báo hiếu được
cho bậc sanh thành nữa!
Sự tôn kính cha mẹ còn được thể hiện qua cách sống
của người làm cha, mẹ. “Cha người công bình sẽ có sự vui vẻ lớn, và người nào
sanh con khôn ngoan sẽ khoái lạc nơi nó. Ước gì cha và mẹ con được hớn hở, và
người đã sanh con lấy làm vui mừng” (Châm Ngôn 23:24-25). Mặc dầu vấn đề hiếu
kính của con cái đối với cha mẹ, là bổn phận của những người làm con, nhưng lời
Chúa cũng dạy trách nhiệm của các bậc phụ huynh phải biết dạy dỗ và hướng dẫn
con cái mình về sự hiếu thảo với cha mẹ là việc cha mẹ cần phải làm gương cho
con cái noi theo.
Trong Kinh Thánh Cựu Ước, có gương hiếu thảo của
Ru-tơ, dù rằng nàng Ru-tơ là con dâu của bà Na-ô-mi: “Ru-tơ thưa rằng: Xin chớ
nài tôi phân rẽ mẹ; vì mẹ đi đâu, tôi sẽ đi đó; mẹ ở nơi nào, tôi sẽ ở nơi đó.
Dân sự của mẹ, tức là dân sự của tôi; Đức Chúa Trời của mẹ, tức là Đức Chúa
Trời của tôi; mẹ thác nơi nào, tôi muốn thác và được chôn nơi đó. Ví bằng có sự
chi khác hơn sự chết phân cách tôi khỏi mẹ, nguyện Đức Giê-hô-va giáng họa cho
tôi! Na-ô-mi thấy nàng quyết định theo mình, nên không nói nữa” (Ru-tơ 1:16-18).
Chính vì sự hiếu thảo của Ru-tơ, bà Na-ô-mi phác
thảo một kế hoạch cho con dâu và ông Bô-ô cưới nàng Ru-tơ làm vợ, kết quả tốt
đẹp đó là “Ô-bết sanh Y-sai, và Y-sai sanh Đa-vít” (Ru-tơ 4:21). Chúng ta hãy
xem phân đoạn Kinh Thánh: “9Bấy giờ, Bô-ô nói cùng các trưởng lão và
cả dân sự rằng: Ngày nay, các ông chứng kiến rằng tôi mua nơi tay Na-ô-mi mọi
tài sản thuộc về Ê-li-mê-léc, về Ki-li-ôn, và về Mạc-lôn, 10và cũng
lấy Ru-tơ, người Mô-áp, vợ của Mạc-lôn, làm vợ tôi, đặng nối danh kẻ chết cho
sản nghiệp người; hầu cho danh kẻ chết không mất khỏi giữa anh em mình và khỏi
dân sự của thành người; ngày nay các ông làm chứng về điều đó.... 13Như
vậy, Bô-ô lấy Ru-tơ làm vợ, người đi lại cùng nàng; Đức Giê-hô-va làm cho nàng
được thọ thai và sanh một con trai.... 17Những người nữ lân cận đặt
tên cho nó là Ô-bết... 22Ô-bết sanh Y-sai, và Y-sai sanh Đa-vít” (Ru-tơ
4 :1-17).
Đức Chúa Trời là Đấng yêu thương đối đãi với
Ru-tơ rất nhân từ, ban cho nàng đức tin để nàng tin cậy Ngài và được cứu rỗi,
do nàng đã rời khỏi Mô-áp. Hồng ân của Chúa còn tiếp tục tuôn đổ trên đời sống của
Ru-tơ khi bà chuyển đến Bết-lê-hem, Chúa đưa dẫn bà đến đồng lúa của Bô-ô và
tại nơi đó Bô-ô đã biết và phải lòng nàng. Chúa cho bà với Bô-ô sanh được một
bé trai, người ta đặt tên đứa trẻ đó là Ô-bết. Và Ô-bết là ông nội của Đa-vit
(sau này là vua của Y-sơ-ra-ên).
Sách Ru-tơ nhắc chúng ta nhớ rằng Đức Chúa Trời đang
làm việc trong thế giới chúng ta, Ngài đang tìm kiếm cô dâu và đang thu hoạch
mùa màng; chúng ta phải tìm cho mình vị trí trong chương trình tìm kiếm những
linh hồn hư mất của Ngài. Những sự kiện trong sách Ru-tơ xảy ra thuộc thời kỳ
Các Quan Xét, là thời kỳ chẳng khác gì mấy so với thời hiện tại này của chúng
ta. Nếu bạn chỉ cứ mãi lo nghĩ về những điều xấu, điều ác trong xã hội thời nay
thì chắc chắn bạn sẽ trở nên người bi quan, yếm thế và hay hoài nghi; nhưng,
nếu bạn cầu hỏi Đức Chúa Trời để biết Ngài muốn bạn đến làm việc tại cánh đồng
nào của Ngài và bạn hãy trung tín hầu việc Ngài, thì bạn sẽ nếm trải được ân
huệ, tình yêu thương và niềm vui thoả từ nơi Ngài.
“Hỡi kẻ làm con, mọi sự hãy vâng phục cha mẹ mình, vì điều đó đẹp lòng
Chúa” (Cô-lô-se 3:20). Khi lớn tuổi, cha mẹ có thể cần sự hỗ trợ thực tế.
Con cái hành động hiếu kính cha mẹ bằng cách bảo đảm rằng họ có được những điều
cần thiết trong mọi sinh hoạt của cuộc sống, nói chuyện với họ bằng những lời
tử tế, lễ phép, và ân cần. Hiếu kính cha mẹ không chỉ là một lời khuyên mà là
một mệnh lệnh. Lòng hiếu thảo của con cái đối với cha mẹ phát xuất từ sự biết
ơn đối với Thiên Chúa là Đấng đã dựng nên chúng ta. Gương của Chúa Giê-su cũng
sẵn sàng vâng lời cha mẹ (Lu-ca 2:51). Tại
bên thập tự giá, Đức Chúa Giê-su thấy có mẹ Ngài đứng đó, Chúa Giê-su sắp xếp
để mẹ ngài được chăm sóc (Giăng 19:25-27).
Chối bỏ cha mẹ, bất kính đối với ông bà cha mẹ là
một tội lớn. Khi cha mẹ còn sống, nếu chúng ta làm cho cha mẹ có đời sống an
nhàn, vui thỏa, đó là chúng ta đã hiếu kính cha mẹ và làm trọn điều răn của
Chúa. Khi cha mẹ mất: “.... bụi tro trở vào đất y như nguyên cũ, và thần linh
trở về nơi Đức Chúa Trời, là Đấng đã ban nó” (Truyền-đạo 12:7), tức là khi
chúng ta qua đời, thể xác sẽ trở thành bụi đất, còn phần linh hồn sẽ phải trình
diện Đức Chúa Trời. Thực hành đạo hiếu với cha mẹ cũng là phục vụ Chúa của
người Cơ Đốc, cho nên “Hễ làm việc gì, hãy hết lòng mà làm, như làm cho Chúa,
chớ không phải làm cho người ta,” (Cô-lô-se 3:23 ).
